پسوریازیس چیست؟

پسوریازیس یک بیماری مزمن خود ایمنی است که باعث رشد سریع سلول های پوستی می شود. این سلول ها باعث پوسته پوسته شدن سطح پوست می شوند. انباشته شدن این سلول های پوستی جدید روی یکدیگر سبب ایجاد ضایعات ضخیم و فلس مانند روی سطح پوست می شود که “پلاک” نام دارند. التهاب و قرمزی فلس ها یکی از نشانه های بسیار رایج این بیماری می باشد. مقیاس های پسوریاتیک معمولی به رنگ سفید و نقره ای است و در صورت پیشرفت بیماری لکه های ضخیم و قرمز ایجاد می شود. بعضی اوقات این فلس ها ترک خورده و منجر به خونریزی می شوند.

پسوریازیس نتیجه فرایند تولید سریع پوست است.

به طور معمول سلول های پوستی در اعماق پوست رشد می کنند و به آرامی به سطح می رسند و سرانجام ریزش می کنند.

چرخه زندگی معمولی یک سلول پوستی یک ماه است.

در مبتلایان به پسوریازیس، این فرایند تولید ممکن است فقط طی چند روز اتفاق بیفتد.

به همین دلیل سلول های پوستی قبلی وقت ندارند تا ریزش پیدا کنند. این تولید بیش از حد سریع منجر به ایجاد فلس های پوستی می شود.

فلس ها یا پلاک ها به طور معمول روی مفاصل، مانند آرنج و زانو شکل می گیرند. آن ها ممکن است در هر نقطه از بدن ایجاد شوند ، از جمله:

• دست ها
• پا
• گردن
• پوست سر
• صورت

انواع کمتری از پسوریازیس، ناخن ها، دهان و نواحی اطراف دستگاه تناسلی را تحت تأثیر قرار می دهد.

پسوریازیس معمولا با بروز علایم دیگری نیز همراه است؛

از جمله:

• دیابت نوع 2
• بیماری التهابی روده
• بیماری قلبی
• آرتریت پسوریاتیک
• اضطراب
• افسردگی

چه عواملی باعث پسوریازیس می شود؟

پزشکان هنوز به صورت قطعی مطلع نیستند که علت این بیماری چه می باشد. با این حال طی چندین دهه تحقیقات، یک ایده کلی در مورد دو عامل محتمل است: ژنتیک و نقص در سیستم ایمنی.

انواع مختلف پسوریازیس و علایم آن چگونه است؟

پسوریازیس پلاکی

پسوریازیس پلاکی شایع ترین نوع می باشد. این نوع پسوریازیس در ۸۰% تا ۹۰% مبتلایان به پسوریازیس دیده می شود، پسوریازیس پلاکی اغلب همراه با نشانه های زیر است:

• پوسته های ضخیم که از سطح پوست جدا می شوند و پلاک نامیده می شوند.
• برخی پلاک ها با پوسته ای سفید- نقره ای خشک و نازک پوشانده شده اند.
• اندازه پلاک ها متفاوت است.
• گاهی اوقات پلاک های مشابه به یکدیگر می پیوندند و تشکیل پلاک بزرگتری می دهند.
• پلاک ها معمولا روی کف سر، آرنج ها، زانوها یا پایین کمر دیده می شوند.

پسوریازیس خالدار یا پسوریازیس قطره ای

وقتی فردی مبتلا به این نوع پسوریازیس می شود، اغلب، کاملا ناگهانی، برآمدگی های بسیار کوچکی روی پوست او ظاهر می شوند. این برآمدگی ها ناحیه وسیعی از پوست تنه بدن، پاها و بازو ها را درگیر می کنند. گاهی اوقات ممکن است برآمدگی ها روی پوست صورت، کف سر و گوش ها نیز ایجاد شوند. صرف نظر از محل ایجاد آن ها، رایج ترین ویژگی برآمدگی های پسوریازیس خالدار عبارت اند از:

• کوچک و فلس مانند
• به رنگ قرمز متمایل به صورتی
• موقت بودن، بدان معنا که چند هفته یا چند ماه پس از ظاهر شدن، بدون هیچ درمانی خود به خود از بین می روند. پسوریازیس خالدار، پس از آن که از بین رفت دیگر ایجاد نمی شود، علت این مسئله هنوز مشخص نیست.

پسوریازیس خالدار در کودکان و نوجوانان مبتلا به عفونت هایی مثل عفونت های استرپتوکوکی شایع تر است.

پسوریازیس معکوس

این نوع پسوریازیس در مناطقی از بدن دیده می شود که پوست به هم می چسبد، مثل زیر بغل، ناحیه تناسلی و خط باسن

در مناطقی که پسوریازیس معکوس ظاهر شود، نشانه های زیر مشهود است:

• ضایعات نارس قرمز و صاف
• ممکن است برخی ضایعات کوچک با یک پوشش نقره ای سفید پوشانده شده باشند.
• احساس درد و ناراحتی در مناطق درگیر پوست

پسوریازیس پوسچولار

این نوع پسوریازیس باعث ایجاد جوش های چرکی سفید رنگ می شود که معمولا فقط روی پاها یا دست ها ظاهر می شوند.

درست است که مایع داخل این جوش های سفید عفونی به نظر می رسند، اما این طور نیست. این چرکدانه ها حاوی هیچ باکتری یا عامل دیگری نیستند که باعث گسترش عفونت شود.

مناطق مبتلا به پسوریازیس پوسچولار دارای علایم زیر هستند:

• قرمزی و تورم پوست که روی آن ها چرکدانه های کوچک سفید دیده می شود.
• احساس درد و ناراحتی بسیار شدید در مناطق درگیر پوست
• گاهی اوقات چرکدانه ها خشک می شوند و روی آن ها نقاط قهوه ای رنگ ظاهر می شود.

پسوریازیس ناخن

پسوریازیس ناخن که سبب تغییرات ناخن های دست و پا می شود می تواند در افراد مبتلا به هر نوع پسوریازیس ظاهر شود.

تقریبا نیمی از افراد مبتلا به پسوریازیس پلاکی، متوجه ظهور نشانه های پسوریازیس روی ناخن های دست خود نیز می شوند.

علایم پسوریازیس ناخن عبارت اند از:

• ایجاد فرورفتگی های کوچک روی ناخن ها (که حفره ناخن نامیده می شوند)
• رنگ زیر یک یا چند ناخن به سفید، زرد یا قهوه ای تغییر می کند.
• ناخن ها خشن و شکننده می شوند.
• در برخی افراد ناخن از بستر خود جدا می شود.
• تجمع سلول های پوستی زیر یک یا چند ناخن افزایش می یابد و همین مسئله سبب جدا شدن ناخن از بستر خود می شود.

درمان و مراقبت درست از ناخن ها می تواند در کنترل پسوریازیس ناخن موثر باشد.

پسوریازیس اریترودرمیک

این نوع پسوریازیس که بسیار خطرناک و تهدید کننده حیات است، نیاز به مراقبت های فوری پوست دارد.

فرد مبتلا به پسوریازیس اریترودرمیک متوجه علایم زیر می شود:

• پوست اغلب نواحی پوست حالت سوختگی دارد.
• تب و لرز شدید و احساس ضعف و بیماری
• ضعف عضلانی، ضربان سریع نبض و خارش شدید پوست

بیشتر افرادی که مبتلا به این نوع پسوریازیس می شوند، قبل از دچار شدن به پسوریازیس اریترودرمیک به یکی از انواع دیگر پسوریازیس مبتلا بوده اند.

قبل از ظاهر شدن علایم پسوریازیس اریترودرمیک، فرد متوجه تشدید علایم پسوریازیس و عدم پاسخ به درمان می شود.

آرتریت پسوریازیس

زمانی که پسوریازیس مفصل ها را درگیر کند، سبب ایجاد بیماری می شود که به آرتریت پسوریازیس معروف است.

توجه به مفاصل در افراد مبتلا به پسوریازیس ضروری است.

بعضی افراد مبتلا به پسوریازیس، دچار نوعی آرتریت به نام پسوریاتریک آرتریت می شوند. احتمال بروز این مشکل در افراد مبتلا به پسوریازیس شدید، بیشتر است.

در ابتدای شیوع آرتریت پسوریاتیک، علایم بسیار خفیف هستند و عبارت اند از:

• التهاب و حساس شدن مفاصل، به خصوص مفصل های انگشتان و پنجه پا
• احساس درد در پاشنه پا
• تورم پشت پا، درست بالای پاشنه پا
• خشکی و سفت شدن مفاصل در اول صبح که معمولا در طول روز از بین می رود.

آرتریت پسوریاتیک نیز مانند پسوریازیس، درمانی ندارد. البته مراقبت و مصرف دارو می تواند مانع تشدید علایم بیماری شود. که بسیار مهم است. چراکه پیشرفت آرتریت پسوریاتیک می تواند منجر به از کارافتادگی فرد شود.

آیا پسوریازیس مسری است؟

بیماری پسوریازیس مسری نیست. شما نمی توانید وضعیت پوستی را از شخصی به فرد دیگر منتقل کنید.

لمس یک ضایعه پسوریاتیک شخص دیگر باعث نمی شود که شما به این بیماری مبتلا شوید.

نویسنده: دکتر الهام یوسفی (داروساز)