ریفلاکس در نوزادان

دکتر آیدا یاردوست (داروساز)

ریفلاکس چیست؟

ازوفاگوس یا همان مری در حقیقت کانالی است که مواد غذایی را از دهان به معده انتقال می دهد.

ریفلاکس در حقیقت بازگشت محتویات غذایی از معده به مری است. نام دیگر ریفلاکس گاستروازوفاشیال، ریفلاکس یا همان GERD است.

در صورتی که ریفلاکس طولانی شود، فرد به بیماری GERD مبتلا می شود.

علایم آن به ندرت در نوزادان جدی می شود و عملا ادامه ریفلاکس نوزادان بعد از 18 ماهگی غیر معمول است.

دلایل ریفلاکس و بیماری مرتبط با آن در نوزادان

ماهیچه ای به نام اسفنکتر تحتانی مری در بخش انتهایی مری قرار دارد که به عنوان دریچه ای بین مری و معده عمل می کند.

هنگامی که کودک غذا را می بلعد، این عضله شل شده تا غذا از مری به معده انتقال پیدا کند.

این عضله به طور معمول بسته است؛ بنابراین محتویات از معده به مری باز نمی گردد.

در نوزادان مبتلا به ریفلاکس، عضله اسفنکتر تحتانی مری هنوز به طور کامل رشد نکرده است و به محتویات معده اجازه می دهد تا مری را پشت سر بگذارند.

این موضوع باعث بروز علایم ریفلاکس می شود. در نوزادان مبتلا به GERD این عضله ضعیف یا به عبارت عامیانه شل است.

ریفلاکس و GERD چقدر در نوزادان شایع است؟

حدود نیمی از نوزادان در 3 ماهه اول زندگی خود بار ها در روز ریفلاکس دارند، که معمولا در سنین 12 تا 14 ماهگی این اتفاق متوقف یا بسیار کم می شود.

GERD نیز در نوزادان شایع است. تعداد قابل توجهی از نوزادان تا 4 ماهگی این بیماری را تجربه می کنند، اما پس از اولین سال زندگی تنها 10 درصد از کودکان مبتلا باقی می مانند.

علایم ریفلاکس و GERD در نوزادان چیست؟

در نوزادان مبتلا علامت اصلی استفراغ و یا بالا آوردن محتویات داخل مری است.

علاوه بر این در نوزادان مبتلا به GERD ممکن است علایم زیر مشاهده شود:

1. خم شدن بلافاصله بعد از غذا خوردن؛
2. کولیک؛
3. سرفه کردن؛
4. مشکل در بلع؛
5. امتناع از خوردن غذا؛
6. افزایش وزن یا کاهش وزن؛
7. خس خس سینه یا مشکل در تنفس؛
8. استفراغ مکرر.

چگونه ریفلاکس یا GERD تشخیص داده می شود؟

در بیشتر موارد پزشک با بررسی علایم و سابقه پزشکی کودک ریفلاکس را تشخیص می دهد.

اگر علایم با تغییر تغذیه و داروهای ضد ریفلاکس بهبود پیدا نکند، ممکن است برای کودک آزمایش های لازم تجویز شود.

آزمایش ها شامل موارد زیر است:

1. عکس برداری از دستگاه گوارش: که به فرم دستگاه گوارش فوقانی (معده روده) کودک نگاه می کند. کودک مایع حاجب به نام باریم می نوشد. باریم با یک بطری یا مواد غذایی دیگر مخلوط می شود. متخصص مربوطه چندین عکس با اشعه ایکس از کودک می گیرد تا باریم را هنگام عبور از مری و معده ردیابی کند؛
2. مانیتورینگ pH مری: که میزان اسید یا مایع موجود در مری کودک را اندازه گیری می کند. یک پزشک یا پرستار یک لوله انعطاف پذیر نازک را از طریق بینی کودک وارد معده می کند. انتهای لوله میزان اسیدیته مری را بررسی می کند. انتهای دیگر لوله به مانیتوری متصل می شود که اندازه گیری ها را ثبت می کند؛
3. آندوسکوپی و بیوپسی دستگاه گوارش فوقانی (GI): که از یک آندوسکوپ، یک لوله بلند و انعطاف پذیر با نور و دوربین در انتهای آن استفاده می کند. پزشک آندوسکوپی را در مری، معده و قسمت اول روده کوچک کودک اجرا می کند. در حین مشاهده تصاویر از آندوسکوپی، پزشک ممکن است نمونه‌های بافتی نیز بگیرد.

در این شرایط چه تغییراتی در غذای کودک به بهبود علایم کمک می کند؟

1. افزودن غلات برنج به شیر مادر. اگر مخلوط ایجاد شده غلیظ است، می توان سر شیشه را تعویض کرده و از سر شیشه با منفذ باز تر استفاده کنید؛
2. پس از هر بار شیردهی، آرام آرام با ضربه به پشت نوزاد، هوای موجود در مری را خارج کرده و اجازه دهید تا نوزاد باد گلو بزند؛
3. از تغذیه بیش از حد نوزاد خودداری شود؛
4. در صورت تشخیص حساسیت نوزاد به پروتئین شیر توسط پزشک، شیر خشک  را با مشورت با پزشک تغییر دهید.

درمان های رایج برای GERD

در صورتی که تغییرات غذایی کودک به اندازه کافی کمک کننده نباشد، پزشک ممکن است داروهایی را برای روند بهبود نوزاد تجویز کند.

این داروها میزان ترشح اسید معده در نوزاد را کاهش داده و زمانی توسط پزشک تجویز می شود که نوزاد همچنان علایم GERD را داشته باشد و هم چنین:

• قبل تر رژیم غذایی اصلاح شده باشد؛
• نوزاد در زمان خواب یا شیر خوردن مشکل داشته باشد.
• کودک به درستی رشد نکند.

داروهای مورد استفاده در GERD نوزادان عبارتند از:

1. مهار کننده های H2،
2. مهار کننده های پمپ پروتون PPIs که میزان اسیدی که معده تولید می کند را کاهش می دهند.