پره اکلامپسی (بخش دوم)

تالیف و گردآوری: دکتر نگین پرویز

در شماره قبل در مورد پره اکلامپسی، علت، علایم و راه‌های درمان آن صحبت کردیم. در این شماره در خصوص عوارض، راه های تشخیص و  پیشگیری از این بیماری صحبت می کنیم.

عوارض پره اکلامپسی

هرچه پره اکلامپسی شدیدتر باشد و در مراحل ابتدایی‌تر بارداری رخ دهد، خطرهای موجود برای مادر و نوزاد نیز بیشتر خواهد بود.

گاهی برای درمان پره اکلامپسی به انجام زایمان القاشده (induced labor) نیاز داریم. زایمان القا شده زایمانی است که وسایل و عوامل خارجی موجب انجام آن می‌شود.

عوارض پره اکلامپسی شامل موارد زیر است:

• محدودیت رشد جنین؛
• زایمان زودرس؛
• دکولمان یا جداشدن جفت (Placental abruption): گاهی جداشدن شدید جفت موجب خونریزی شدیدی می‌شود که می‌تواند زندگی مادر و نوزاد را تهدید کند.
• نشانگان یا سندرم هِلپ (HELLP syndrome): هلپ مخفف همولیز(hemolysis)، تخریب گلبول‌های قرمز خون، بالا رفتن سطح آنزیم‌های کبد (elevated liver enzymes) و کاهش تعداد پلاکت‌های خون است. سندرم هلپ حالت شدیدتر پره اکلامپسی است و می‌تواند به‌سرعت برای مادر و نوزاد مرگبار شود.
• اکلامپسی: اگر پره اکلامپسی کنترل نشود، اکلامپسی ایجاد می‌شود. اکلامپسی دراصل پره اکلامپسی همراه‌ با تشنج است.
• آسیب به سایر ارگان‌ها: پره اکلامپسی می‌تواند باعث آسیب رسیدن به کلیه، کبد، ریه، قلب یا چشم‌ ها شود. گاهی نیز موجب سکته‌ مغزی یا بروز سایر آسیب‌های مغزی می‌شود.

• بیماری‌های قلبی‌عروقی: اگر مادر بیش از یک بار به پره اکلامپسی مبتلا شود یا زایمان زودرس داشته باشد، این خطر باز هم افزایش پیدا می‌کند. برای به حداقل رساندن این خطر، مادر باید پس از زایمان وزن خود را در حالت ایده‌آل نگه دارد، انواع میوه ‌ها و سبزیجات را مصرف کند، به‌طور منظم ورزش کند و از کشیدن سیگار پرهیز کند.

پیشگیری از پره اکلامپسی

در بعضی مطالعات وجود رابطه میان مصرف مکمل‌های ویتامین D و کاهش خطر پره اکلامپسی نشان داده شده است و در مطالعات دیگری وجود چنین رابطه‌ای اثبات نشده است.

در موارد خاص شاید بتوان با رعایت موارد زیر خطر پره اکلامپسی را کاهش داد:

• مصرف آسپیرین با دوز پایین
• مصرف مکمل کلسیم: در برخی جوامع مصرف مکمل‌های کلسیم برای زنانی که پیش از بارداری دچار کمبود کلسیم بوده‌اند مفید است و موجب جلوگیری از ابتلای آنها به پره اکلامپسی می‌شود.

توجه: بدون مشورت با پزشک هیچ‌گونه دارو، ویتامین یا مکملی را مصرف نکنید.

پیش از بارداری باید سعی کنید تا جای ممکن سالم باشید.

اگر لازم است وزن کم کنید و سایر بیماری‌ها مانند دیابت را به‌ خوبی کنترل کنید. پس از بارداری نیز با انجام مراقبت‌های زودهنگام و منظم پیش از زایمان، از خود و نوزادتان به‌خوبی مراقبت کنید.

تشخیص پره اکلامپسی

برای تشخیص ابتلابه پره اکلامپسی باید فشار خون بالا و یک یا چند مورد از عوارض زیر را پس از هفته‌ بیستم بارداری مشاهده کنید:

• وجود پروتئین در ادرار (پروتئینوری)؛
• پایین بودن تعداد پلاکت‌های خون؛
• اختلال در عملکرد کبد؛
• نشانه‌هایی از مشکلات کلیوی به‌غیر از وجود پروتئین در ادرار؛
• وجود مایعات در ریه‌ها یا  اِدِم ریه pulmonary edema)) ؛
• سردردها یا اختلالات بینایی‌ که قبلا وجود نداشته‌اند.

آزمایش‌های لازم برای تشخیص پره اکلامپسی

آزمایش خون

بررسی ادرار

سونوگرافی جنین

تست بدون استرس (Nonstress test) و تست بیوفیزیکال پروفای: (Nonstress test)  تست بدون استرس روش ساده‌ای است که در آن، واکنش و چگونگی ضربان قلب نوزاد موقع حرکت بررسی می‌شود.

در تست بیوفیزیکال پروفایل از سونوگرافی برای اندازه‌گیری تنفس، تونوس ماهیچه‌ای (muscle tone)، حرکت و حجم مایع آمنیوتیک در رحم استفاده می‌شود.

درمان پره اکلامپسی

دارودرمانی

بستری شدن

زایمان

برای غلبه بر این بیماری افزایش اطلاعات درمورد آن می‌تواند مفید باشد.

حتما باید بدانید که چه زمانی با پزشکتان تماس بگیرید، چگونه بر سلامت فرزندتان و شرایط خودتان کنترل و نظارت داشته باشید و سپس به کاری مشغول شوید و با انجام آن زمانتان را پر کنید تا دیگر وقت خود را صرف فکر کردن و نگرانی درمورد این مسئله نکنید.