سرطان تخمدان چیست؟

سرطان تخمدان زمانی اتفاق می افتد که سلول های غیر طبیعی در تخمدان شروع به تکثیر غیر قابل کنترل کرده و باعث به وجود آمدن تومور می شوند.

این تومور اگر تحت درمان قرار نگیرد، سایر قسمت های بدن را نیز درگیر می کندکه به این حالت سرطان تخمدان متاستاتیک گفته می شود.

تخمدان ها دو غده تولید مثل زنانه هستند که سلول های تخمک را تولید می کنند. هم چنین هورمون های استروژن و پروژسترون نیز توسط تخمدان ها تولید می شود.

اگرچه سرطان تخمدان اغلب دارای علایم هشدار دهنده است، اما علایم اولیه مبهم بوده و می تواند به راحتی نادیده گرفته شوند.

علایم اولیه سرطان تخمدان

ممکن است خیلی راحت از علایم سرطان تخمدان غافل شد، چرا که علایم اولیه آن شبیه به بیماری های شایع و زودگذر دیگری است.

علایم اولیه شامل موارد زیر است:

• نفخ، فشار و درد شکم
• احساس پر بودن غیر طبیعی معده بعد از خوردن غذا
• مشکل در غذا خوردن
• افزایش ادرار
• افزایش نیاز به دفع ادرار

دیگر علایم سرطان تخمدان عبارت است از:

• خستگی
• سوء هاضمه
• سوزش سردل
• یبوست
• کمردرد
• قاعدگی نا منظم
• مقاربت دردناک
• درماتومیوزیت (یک بیماری التهابی نادر که می تواند باعث بثورات پوستی، ضعف و التهاب عضلات شود)

علایم فوق ممکن است به دلایل متعددی رخ دهند و صرفا به علت سرطان تخمدان بروز نمی کنند.

بسیاری از زنان گاهی یک یا چند یک از علایم فوق را تجربه می کنند. این علایم اغلب موقت هستند  و در اکثر مواقع به درمان های ساده پاسخ می دهند.

اگر علت بروز علایم سرطان تخمدان باشد، علایم ادامه خواهد داشت و در اغلب موارد، با رشد تومور علایم شدید تر می شوند.

 اگر برای مدت طولانی، یکی یا چند علامت فوق را دارید و یا اینکه علایم جدید و غیر معمولی پیدا کردید حتما به پزشک مراجعه کنید.

انواع سرطان تخمدان

تخمدان ها از سه نوع سلول تشکیل شده اند که هرکدام می تواند منجر به یک نوع سرطان شود.

• تومورهای اپیتلیال در بافت دیواره بیرونی تخمدان ها به وجود می آید که حدود 90 درصد سرطان های تخمدان از این نوع هستند.
• تومورهای استروما در سلول های تولیدکننده هورمون ایجاد می شوند که 7 درصد از سرطان های تخمدان از این نوع هستند.
• تومور سلول های ژرمینال در سلول های تولیدکننده تخمک ایجاد می شوند که این نوع از سرطان نادر است.

کیست تخمدان

کیست تخمدان تجمعی از مایعات و هوا است که در داخل و یا سطح تخمدان به وجود می آید.

اکثر کیست ها به طور طبیعی در زمان تخمک گذاری به وجود می آیند. این کیست ها اغلب باعث بروز علایم خفیفی مثل نفخ شده و بدون درمان خاصی هم از بین می روند.

اکثر کیست های تخمدان سرطانی نیستند و به آن ها کیست خوش خیم گفته می شود. اگرچه تعداد کمی هم می تواند سرطانی باشند.

زمانی وجود کیست ها نگران کننده می شود که در حال تخمک گذاری نباشید.

تخمک گذاری در زنان بعد از یائسگی متوقف می شود.

اگر کیست تخمدان بعد از یائسگی به وجود آید، پزشک برای بررسی بیشتر آزمایش های بیشتری انجام می دهد تا علت به وجود آمدن کیست ها، به خصوص اگر بزرگ باشند و بعد از چند ماه از بین نروند را پیدا کند.

عوامل خطرزای سرطان تخمدان

علت اصلی سرطان تخمدان نامشخص است.

عوامل زیر می تواند خطر ابتلا را افزایش دهند:

• سابقه خانوادگی سرطان تخمدان
• جهش ژنتیکی ژن های مرتبط با سرطان تخمدان همانند BRCA1 یا BRCA2
• سابقه سرطان سینه، رحم یا روده بزرگ
• چاقی
• سابقه استفاده از برخی داروهای باروری یا هورمون درمانی
• عدم بارداری
• آندومتریوز
• سن بالا؛ در اکثر موارد سرطان تخمدان بعد از یائسگی به وجود می آید.

ممکن است بدون داشتن عوامل خطر هم شخص به سرطان تخمدان مبتلا شود.

هم چنین داشتن هریک از عوامل خطر ذکر شده لزوما به معنی ابتلا به سرطان تخمدان نیست.

نحوه تشخیص سرطان تخمدان چگونه است؟

اگر پزشک این نوع از سرطان را در مراحل اولیه تشخیص دهد، درمان آن بسیار راحت تر خواهد بود. اگرچه تشخیص این بیماری کار ساده ای نیست.

تخمدان ها در داخل حفره شکمی قرار دارند، بنابراین بعید است که وجود تومور را احساس کنید.

از طرفی غربالگری تشخیصی معمول برای سرطان تخمدان در دسترس نیست. به همین دلیل بسیار مهم است که علایم غیر معمول یا مداوم را به پزشک گزارش دهید.

اگر پزشک شما نگران سرطان تخمدان است، احتمالا معاینه لگنی را توصیه می کند.

انجام معاینه لگنی می تواند به پزشک شما کمک کند تا همه چیز را بررسی کند.

هم چنین پزشک ممکن است آزمایش های زیر را نیز انجام دهد:

• سونوگرافی ترانس واژینال
• سی تی اسکن شکمی و لگنی
• آزمایش خون جهت اندازه گیری سطح آنتی ژن های سرطانی
• بیوپسی

مراحل سرطان تخمدان

بر اساس میزان گسترش سرطان، پزشک می تواند تشخیص دهد که بیمار در کدام مرحله قرار دارد.

چهار مرحله وجود دارد و هر مرحله شامل چند مرحله دیگر است.

مرحله 1

مرحله اول سرطان تخمدان از سه زیر مرحله تشکیل شده است:

• مرحله 1.a در این مرحله سرطان محدود به یک تخمدان است.
• مرحله 1.b در این مرحله سرطان  هر دو تخمدان را درگیر می کند.
• مرحله 1.c در این مرحله سلول های سرطانی در خارج از تخمدان ها هم وجود دارند.

  

مرحله 2

در مرحله دو، تومور سایر قسمت های لگن را نیز درگیر کرده است.

 مرحله 3

در این مرحله سرطان به خارج از حفره لگنی یعنی حفره ی شکمی، سیستم لنفاوی، حفره شکمی و قسمت بیرونی کبد و طحال نفوذ کرده است.

مرحله 4

در مرحله 4 ، سرطان متاستاز پیدا کرده و خارج از حفره ی لگنی، حفره ی شکمی و سیستم لنفاوی آن و حتی کبد و ریه ها را نیز درگیر کرده است.

درمان سرطان تخمدان

درمان بسته به این موضوع است که سرطان تا چه حد پیشرفت کرده باشد متفاوت است.

این درمان ممکن است شامل دو یا چند مورد از موارد زیر باشد:

• شیمی درمانی
• پرتو درمانی
• درمان هدفمند
• هورمون درمانی
• عمل جراحی

جراحی، درمان اصلی سرطان تخمدان است.

هدف از جراحی، برداشتن تومور است.

هیسترکتومی یا برداشتن کامل یا بخشی از رحم، اغلب ضروری است.

ممکن است پزشک توصیه کند تا هر دو تخمدان، لوله فالوپ، غدد لنفاوی مجاور و بافت لگنی درگیر نیز برداشته شود.

آیا می توان از بروز سرطان تخمدان پیشگیری کرد؟

هنور هیچ راه اثبات شده ای برای حذف خطر ابتلا به سرطان تخمدان پیدا نشده است. با این وجود، روش هایی برای کاهش خطر ابتلا وجود دارد.

عواملی که نشان داده شده می توانند میزان خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهند عبارتند از:

• مصرف قرص های خوراکی ضد بارداری
• شیردهی
• بارداری
• جراحی روی اندام های تولید مثل ( مانند بستن لوله یا هیسترکتومی)

نرخ بقا

نرخ بقا درصد زنانی است که در یک مرحله خاص از بیماری می توانند تعداد سال های معینی را زندگی کنند.

برای مثال، نرخ بقا پنج ساله درصد بیمارانی است که بیماری در آن ها در مرحله خاصی تشخیص داده شده و بعد از تشخیص پزشک حداقل پنج سال زندگی کرده اند.

سرطان تخمدان اپیتلیال شایع ترین نوع سرطان تخمدان است. انجمن سرطان آمریکا میزان بقای نسبی این نوع از سرطان تخمدان را به شرح زیر اعلام کرده است:

مرحله اول: 71 درصد

مرحله دوم: 61 درصد

مرحله سوم: 28 درصد

مرحله چهارم: 19 درصد

زمانی که سرطان در مراحل ابتدایی تشخیص و درمان شود، میزان بقا بیش از 90 درصد خواهد بود.

چشم انداز بیمار

چشم انداز شما به عوامل مختلفی از جمله مرحله سرطان در هنگام تشخیص، وضعیت سلامت کلی و میزان پاسخ بدن شما به درمان بستگی دارد.

هر سرطان منحصر به فرد است، اما مرحله سرطان مهم ترین شاخص برای تعیین چشم انداز است.