مراقبت های لازم بعد از پیوند کلیه

موفقیت آمیز بودن عمل پیوند کلیه در طولانی مدت به عوامل گوناگونی وابسته است.

به همین دلیل فرد باید:

• به طور مرتب به پزشکان معالج خود مراجعه کرده تا معاینات لازم را انجام دهد.
• داروهای ضد رد پیوند را روزانه و با دوز مناسب، طبق دستور پزشکان تیم پیوند مصرف کند، تا بدن کلیه جدید را پس نزند.
• طبق برنامه، آزمایش های لازم جهت بررسی عملکرد کلیه را انجام دهد.
• سبک زندگی سالمی را دنبال کند که شامل رژیم غذایی مناسب، ورزش کردن و در صورت لزوم کاهش وزن می باشد.

به علاوه، برای اینکه از پیوند کلیه نتیجه بهتری بگیرید، بهتر است به توصیه های زیر نیز توجه کنید.

فعالیت

بسیاری از بیماران پیوند کلیه بعد از بهبودی از عمل جراحی، احساس انرژی بیشتری می کنند و در نتیجه مشتاق هستند تا میزان فعالیت بدنی خود را افزایش دهند.

بعد از مرخص شدن از بیمارستان، توصیه ما به بیماران این است که میزان فعالیت بدنی خود را به مرور افزایش دهند ولی بیش از حد خود را خسته نکنند.

برای جلوگیری از خطرات احتمالی در هنگام فعالیت موارد زیر را رعایت کنید:

• حداقل تا مدت 6 هفته، از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید و وزن اجسام قابل حمل را به تدریج افزایش دهید.
• از خوابیدن یا خم شدن روی قسمت های جراحی شده خودداری کنید، چرا که ممکن است باعث کمر درد شود.
• به تدریج میزان فعالیت بدنی خود را افزایش دهید.
• حداقل تا 12 هفته از انجام ورزش های سنگین خودداری کنید.
• از انجام برخی ورزش ها، مانند بوکس یا ورزش های رزمی، که به طور مستقیم ممکن است به کلیه فشار وارد کند خودداری کنید.

موارد زیر به شما کمک می کند تا فعالیت خود را افزایش دهید:

• ماشین را کمی دورتر از مقصد خود پارک کنید و هر روز مسافتی که پیاده روی می کنید را افزایش دهید.
• به جای استفاده از خودرو، با دوچرخه سر کار بروید.
• به جای استفاده از آسانسور، از پله ها استفاده کنید.

تغذیه

بعد از پیوند، با بهبود عملکرد کلیه، ممکن است بتوانید تنوع بیشتری در رژیم غذایی خود داشته باشید.

متخصصان تغذیه در این خصوص توصیه های لازم را به شما ارائه می کنند.

 شش هفته اول پس از پیوند توصیه می شود از انواع میوه  ها، سبزیجات، پروتئین و کربوهیدرات ها استفاده کنید.

هم چنین برای جلوگیری از تداخل دارویی، ممکن است لازم باشد تا از مصرف برخی مواد غذایی خودداری کنید.

افزایش وزن در کوتاه مدت، یکی از مشکلات شایع بیماران، بعد از پیوند کلیه می باشد. با رعایت رژیم غذایی سالم می توانید از افزایش وزن و افزایش سطح چربی خون جلوگیری کرد.

از دیگر مشکلاتی که بیمار ممکن است پس از عمل پیوند به آن دچار شود، دیابت است که دلیل آن تاثیر استفاده از داروهای استروئیدی و افزایش وزن می باشد.

با کنترل وزن و سطح چربی خون می توانید از ابتلا به بیماری های قلبی، سکته مغزی و دیابت در امان بمانید.

برای حفظ سلامت استخوان و جلوگیری از پوکی استخوان ها، اضافه کردن کلسیم در رژیم غذایی ضرورت دارد. بهتر است از تمام 5 گروه غذایی، مواد غذایی متنوعی را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

توصیه های غذایی زیر به شما در حفظ سلامتتان پس از پیوند کمک می کند:

• وعده های غذایی را منظم میل نمایید.
• در هر وعده از غذاهایی که حاوی نشاسته هستند، مانند نان، سیب زمینی، برنج، غلات، ماکارونی و …  استفاده کنید. بهتر است از غلات سبوس دار استفاده کنید.
• مصرف چربی ها و چربی های اشباع شده را کاهش دهید.
• میزان قند دریافتی از موادی مثل بیسکوئیت، نوشیدنی، کیک و شکلات را محدود کنید؛ اما نیازی به  کاهش قند میوه ها یا لبنیات  نیست. چرا که این مواد غذایی  حاوی مواد مغذی بسیاری می باشند و مصرف آن ها توصیه می شود.
• حداقل هفته ای یک بار ماهی مصرف کنید.
• روزانه پنج واحد میوه و سبزیجات مصرف کنید.
• از نمک و غذا های شور کمتر استفاده کنید.
• برخی از داروهایی که استفاده می کنید ممکن است به مرور باعث از دست دادن کلسیم استخوان ها شده و در نتیجه باعث افزایش احتمال شکنندگی استخوان ها می شود. به غیر از مواردی که پزشک یا متخصص تغذیه توصیه می کنند، شما باید بیشتر از غذاهای سرشار از کلسیم مصرف کنید.

عفونت ها

داروهای ضد رد پیوند به بدن کمک می کنند تا کلیه جدید را پس نزند، اما در عین حال سیستم ایمنی را نیز تضعیف می کند.

با تضعیف سیستم ایمنی بدن، عفونت های ویروسی  و سایر عفونت ها مشکل ساز می شوند.

برای جلوگیری از ابتلا به عفونت ها باید:

• دست ها را به طور مرتب بشویید.
• بهداشت را در تماس با دیگران کاملا رعایت کنید.
• از نزدیک شدن به افرادی که بیماری های مسری دارند خودداری کنید.
• از نزدیک شدن به کودکانی که به تازگی واکسن زنده ضعیف شده و نیز افرادی که فرم نازال (بینی) واکسن آنفلوآنزا را دریافت کرده اند خودداری کنید.
• اگر برنامه سفر دارید حتما از قبل با پزشک خود در این مورد صحبت کنید.

واکسیناسیون

دریافت واکسن با تایید تیم پزشکی می تواند برای سلامت فرد مفید باشد.

حداقل 6 ماه زمان پس از دریافت پیوند نیاز است تا بتوانید هرگونه واکسنی دریافت کنید.

بعد از پیوند، هرگز نباید واکسن حاوی ویروس زنده یا ضعیف شده دریافت کنید.

از جمله این واکسن ها می توان آبله مرغان، تب زرد، سرخک، اوریون، سرخچه، واکسن فلج اطفال خوراکی، واکسن زونا و فرم نازال (بینی) واکسن انفلوآنزا را نام برد. حتی باید از تماس مستقیم با افرادی که این نوع واکسن ها را دریافت کرده اند نیز خودداری کنید.

واکسن هایی که حاوی ویروس مرده یا غیر فعال شده هستند قابل استفاده می باشند.

از جمله این واکسن ها می توان واکسن تزریقی انفلوآنزا، واکسن دیفتری-کزاز، آزمایش پوستی سل و  واکسن پنوموکوکی را نام برد.

سیگار نکشید!

استعمال سیگار برای سلامتی مضر است و عمر کلیه پیوند شده را کم می کند.

سیگار احتمال ابتلا به عفونت های ریه و انواع سرطان را افزایش می دهد به خصوص این که داروهای ضد رد پیوند نیز احتمال این موارد را می افزایند.

مراقبت های پوستی

 داروهای ضد رد پیوند احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهند؛ به همین خاطر حتما از پوشش مناسب برای پوست خود استفاده کنید (کلاه و کرم های ضدآفتاب با 30 SPF و بالاتر).

 در روزهای ابری هم همین مراقبت ها را انجام دهید، چرا که در این حالت نیز اشعه های خورشید برای پوست مضر است.

به طور مرتب پوست خود را معاینه کنید و در صورت هر گونه تغییر درخال یا لکه های پوستی  به پزشکتان مراجعه کنید.

مراقبت از دندان ها

حتما به دندان پزشک خود اطلاع دهید که عمل پیوند کلیه انجام داده اید و در حال مصرف چه داروهایی هستید.  

به طور مرتب معاینات دوره ای دندانپزشکی داشته باشید و بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید.

اگر زخمی در دهانتان هست که بهبود پیدا نمی کند، حتما باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.

مراقبت از چشم ها

حداقل 6 ماه پس از پیوند برای خرید عینک جدید اقدام کنید، چرا که در چند ماه اول بعد از پیوند دید شما دچار تغییراتی می شود.

بهتر است حداقل هر دو سال یک بار برای بررسی وضعیت چشم های خود به چشم پزشک مراجعه کنید تا اگر مشکلی وجود دارد در مراحل اولیه درمان شود.

بارداری

توصیه می شود در یک سال اول بعد از پیوند کلیه باردار نشوید.

بنابراین از روش های  ضد بارداری موثر استفاده کنید.  بارداری می تواند بر کلیه ها فشار وارد کند. همچنین، داروهای مصرفی نیز ممکن است بر  سلامت کودک تاثیر بگذارد.

اما اگر قصد باردار شدن دارید، به کلینیک های مشاوره و متخصص در زمینه  بارداری مراجعه کنید.