اختلال افسردگی فصلی

این سندرم نوعی از افسردگی است که به تغییرات فصول سال بستگی دارد و با دوره هایی تکرار شونده از خلق پایین وافسردگی  تعریف می شود.

 SADاولین بار سال 1984 معرفی شد. روزنتال دانشمندی بودکه  متوجه شد برخی از بیماران افسرده با سفر به جنوب و نقاطی که روزهای طولانی تری دارند احساس بهبودی می کنند.

این بیماری غالب اوقات در فصل پاییز آغاز وتا اواخر زمستان ادامه می یابد.

البته موارد کمتری ممکن است که این بیماری در بهار و یا اوایل تابستان شروع گردد. در هردو حالت علایم بیماری در ابتدا خفیف بوده و به مرور شدت می یابد.

علایم و نشانه های بیماری

• احساس افسردگی درتمام روز؛ 
• عدم تمایل به انجام فعالیت هایی که فرد قبلا از آن ها لذت می برده است؛
• کاهش انرژی؛ 
• مشکلات خواب؛
• تغییرات اشتها و وزن؛
• احساس اضطراب، سستی و تنبلی؛
• عدم توانایی در تمرکز بر روی مسائل مختلف؛
• تجربه احساساتی مثل ناامیدی ، بی ارزشی و یا حتی گناه ؛
• بروز افکار آسیب زدن به خود و یا مرگ وخودکشی؛

SAD وقتی در پاییز و زمستان رخ می دهد، علایم آن بیشتر شامل افزایش تمایل به خواب ، ولع به مصرف    

کربوهیدرات ها، افزایش وزن وکاهش انرژی است.

اما اگر در بهار وتابستان آغاز گردد علایم بیشتر شامل بی خوابی، کاهش اشتها و وزن و اضطراب و تحریک پذیری است.

این تغییرات فصلی گاهی در بیماران دو قطبی هم دیده می شود که این بیماران در فصول بهار وتابستان سرخوش می شوند اما در پاییز و زمستان به سمت افسردگی می روند.

علل بروز بیماری

آنچه مسلم است عوامل مختلفی در بروز این بیماری موثرند؛ اما وجود برخی عوامل اثبات شده اند:

• تغییر در ریتم طبیعی بدن (Circadian rhythm  ) : کاهش نور در فصول پاییز وزمستان باعث اختلال درساعت درونی بدن وتغییر در ترشح نوروترانسمیترهای مغزی واحساس افسردگی می گردد.

در افراد سالم میزان ترشح ملا تونین در فصول مختلف سال یکسان است، ولی در افراد دچار SAD تغییرات فصلی باعث اختلال و عدم تعادل در سطوح ملاتونین بدن می شود و

در الگوی خواب وخلق وخوی فرد موثر است. درواقع هرچه طلوع آفتاب زودتر باشد ترشح ملاتونین هم زودتر است.

• سروتونین عامل دیگری است که کاهش نور باعث افت سطح آن در خون وشروع افسردگی می گردد.
• عامل دیگری که گفته می شود در بروز بیماری موثر است، کمبود ویتامین D است، اگرچه هنوز مطالعات در این زمینه ادامه دارد.
• ژنتیک: برخی معتقدند تفاوت های ژنتیکی از دو طریق باعث مستعد شدن افراد به بیماری می شود: اولین مورد تفاوت در ژن های مربوط به   Circadian rhythm و مورد بعدی تفاوت در ژن های مربوط به حساسیت شبکیه چشم به نور یا فتو پیگمان ها می باشد.

عوامل خطرزا

• درخانم ها بیشتر از آقایان دیده می شود؛
• دربالغین جوان بیش از سالمندان دیده می شود؛
• افرادی که بیماری SAD دارند احتمال ابتلا به این بیماری یا سایر انواع افسردگی در بستگانشان بیشتر است؛
• در کسانیکه سابقه  افسردگی شدید یا بیماری دو قطبی دارند علایم بیماری SAD شدیدتر است؛
• زندگی در نواحی با عرض جغرافیایی بالا یعنی نزدیک به دو قطب و دور از خط استوا که میزان

نور درزمستان ها کمتر است، احتمال بروز بیماری را بیشتر می کند.

مراجعه به پزشک                                                                      

اینکه هرکدام از ما گاهی احساس افسردگی و بی حوصلگی داشته باشیم امری طبیعی است؛ اما هرگاه این زمان طولانی شد و بر روی عملکرد و زندگی طبیعی فرد تاثیر گذاشت باید به پزشک مراجعه کند.

درمان

درمان این بیماری مانند سایر انواع افسردگی ها استفاده هم زمان از روانکاوی و دارو درمانی است.

البته در این مورد از فتوتراپی یا نور درمانی هم استفاده می شود.