دکتر علی اعتمادرضایی
این بیماری در داخل بافت ریه شروع شده و می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کند.
اگرچه این بیماری یکی از کشنده‌ترین انواع سرطان است، اما می‌تواند یکی از قابل پیشگیری ترین انواع آن باشد.
سرطان ریه در ایالات متحده آمریکا، سالانه بیش از مجموع سرطان‌های روده بزرگ، تخمدان، پروستات و پستان زندگی افراد را تهدید می‌کند.
افرادی که سیگار می‌کشند، بیشترین شانس ابتلا به این نوع سرطان را دارند؛ اگر چه این بیماری می‌تواند در افرادی که سیگار نمی‌کشند هم ایجاد شود، به ویژه در کسانی که با افراد سیگاری زندگی می‌کنند یا در محیطی که دود سیگار پخش شده برای مدت طولانی حضور دارند.
احتمال ابتلا به سرطان ریه در افراد سیگاری به مدت زمان سیگار کشیدن و تعداد سیگارهای مصرف شده ارتباط دارد. هر چه این میزان بیشتر باشد، احتمال ابتلا به سرطان نیز بیشتر است.
اما خبر خوب برای افراد سیگاری آن است که با قطع سیگار حتی پس از سالها مصرف آن، احتمال ابتلا به سرطان ریه به صورت قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد.
دود سیگار حاوی چند صد نوع ماده سمی است که برخی از آنها خاصیت سرطان زایی دارند. این مواد وقتی در مجاورت سلول‌های پوشش دهنده بافت ریه قرار می‌گیرند، به آنها آسیب می‌رسانند.
بدن ما در اغلب موارد با آسیب ایجاد شده مقابله کرده و آن را ترمیم می‌کند. اما ممکن است گاهی این روند ترمیم از عهده آسیب ایجاد شده بر نیاید و با گسترش آسیب، سرطان ایجاد شود.
سایر عوامل خطر ابتلا به سرطان ریه عبارتند از:
- تماس با گاز رادون که از شکسته شدن اورانیوم موجود در خاک، سنگ و آب ایجاد می‌شود و ممکن است مقادیری از آن در محیط زندگی ما وجود داشته باشد.
- تماس با آزبست (پنبه نسوز یا پشم شیشه) که در ساختمان سازی و لنت ترمز به کار می‌رود.
- تماس با برخی عوامل سرطان زا مثل آرسنیک، کروم و نیکل
- سابقه خانوادگی سرطان ریه
سرطان ریه معمولا روند آهسته‌ای دارد و در مراحل اولیه خود، علایم خاصی بروز نمی‌دهد.
این موضوع سبب می‌شود که تشخیص آن در مراحل اولیه بسیار سخت و معمولا به صورت تصادفی باشد.
در مراحل پیشرفته بیماری، علایم و نشانه‌های آن بروز می‌کند که غالبا موارد زیر را شامل می‌شود:
- سرفه‌هایی که بهبود نمی‌یابند
- وجود خون در خلط
- سختی در نفس کشیدن
- درد قفسه سینه
- جمع شدن مایع در قفسه سینه
- گرفتگی صدا
- کاهش وزن بدون توجیه
- درد استخوان‌ها
- سردرد
پزشکان برای تشخیص سرطان ریه از روش‌های مختلفی مانند تصویربرداری (رادیوگرافی، سی تی اسکن و سایر روش‌ها)، بررسی آزمایشگاهی خلط و نمونه برداری از بافت ریه استفاده می‌کنند.
در صورتی که شک به متاستاز به سایر قسمت‌های بدن وجود داشته باشد، ممکن است روش‌های تشخیصی دیگری نیز به کار رود.
تشخیص سریع تر سرطان ریه، امکان موفقیت بیشتر درمان آن را فراهم می‌کند.
سرطان ریه یکی از درمان پذیرترین انواع سرطان است و برای درمان آن از یکی از روش‌های جراحی، شیمی درمانی، رادیوتراپی و ایمنی درمانی یا ترکیبی از آنها استفاده می‌شود.
امروزه داروهای بسیار موثری برای درمان سرطان ریه در جهان و ایران وجود دارد که در صورت تشخیص بموقع بیماری، می‌توانند بسیار موثر باشند.
برای پیشگیری از سرطان ریه چه باید کرد؟
- سیگار نکشید. اگر تاکنون سیگار نکشیده‌اید، آن را امتحان نکنید. اما اگر سیگاری هستید، در اولین فرصت آن را ترک کنید. برای ترک سیگار حتما از یک پزشک آشنا به این کار کمک بگیرید.
- از دود سیگار دوری کنید. اگر از افراد خانواده یا دوستان و همکاران تان در حضور شما سیگار می‌کشد، از او خواهش کنید برای سیگار کشیدن به محل دیگری برود یا شما از آن محل دور شوید.
- دوری از عوامل سرطان زا در محیط کار. پرهیز از تماس با آزبست به ویژه استنشاق بخار آن و دوری از سایر عوامل سرطان زایی که در بالا ذکر شد.
- رژیم غذایی غنی از میوه‌ها و سبزیجات تازه. مانند هر سرطان دیگری، مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه به دلیل آنتی اکسیدان و مواد ضد سرطانی فراوانی که در خود دارند، در پیشگیری از سرطان ریه موثر است.
- ورزش کنید. ورزش کردن با تقویت سیستم ایمنی بدن امکان مقابله با آسیب‌هایی که مواد سرطان زا در بدن ایجاد می‌کنند را فراهم می‌کند.