9 علامت هشدار دهنده اولیه پوکی استخوان

پوکی استخوان به دلیل نداشتن علائم آشکار، اغلب به “بیماری خاموش” معروف است. بسیاری از افراد تا زمانی که دچار شکستگی استخوان نشوند، از این بیماری آگاه نیستند. با این حال، برخی علائم اولیه وجود دارد که می تواند هشداردهنده و راهنمایی برای تشخیص زودهنگام باشد. آگاهی از این علائم و اقدام به موقع می تواند به پیشگیری از شکستگی‌ها و کنترل بیماری کمک کند. در این مقاله به بررسی علائم اولیه، مراحل پیشرفت و روش‌های تشخیص پوکی استخوان می‌پردازیم.

عوامل خطر

• سن بالای 50 سال؛
• جنسیت زن؛
• یائسگی؛
• سابقه شکستگی استخوان؛
• جثه کوچک و وزن کم؛
• سابقه خانوادگی پوکی استخوان؛
• کمبود ویتامین د و کلسیم؛
• عدم تحرک بدنی؛
• مصرف سیگار؛
• مصرف نوشیدنی های الکلی؛
• کاهش وزن زیاد؛
• مصرف بیش از حد سدیم، کافئین و یا پروتئین؛
• عدم مصرف کافی میوه و سبزیجات.

علائم اولیه پوکی استخوان

در ادامه به برخی از علائم هشداردهنده اولیه پوکی استخوان اشاره می کنیم، که می توانند نشانه ای از وجود این بیماری باشند:

• تراکم استخوان پایین

پایین بودن تراکم استخوان به معنای پوکی استخوان نیست، اما یکی از علائم هشداردهنده اولیه است. این وضعیت که به آن استئوپنی گفته می‌شود، می‌تواند زمینه ای برای پوکی استخوان شدیدتر باشد. آگاهی از این وضعیت و پیشگیری از علائم دیگر ضروری است.

• شکستگی های استخوان

 شکستگی استخوان، به‌خصوص در اثر ضربه‌های خفیف یا فعالیت‌های روزمره، یکی از نشانه‌های بارز پوکی استخوان است. شکستگی‌های ناشی از این بیماری معمولاً در لگن، ستون فقرات و مچ دست رخ می‌دهند. حدود 50 درصد از زنان و 25 درصد از مردان در طول زندگی خود به دلیل پوکی استخوان، دچار شکستگی استخوان می شوند.

اگر سابقه شکستگی استخوان دارید، تراکم استخوان شما پایین است. در صورتیکه دچار خمیدگی ستون فقرات شده اید و یا به طور ناگهانی دچار کمر درد شده اید، با پزشک خود درباره روش‌های پیشگیری و درمان مشورت کنید.

• کاهش قد

یکی از شکایت های افرادی که هنوز نمی دانند دچار پوکی استخوان شده اند، کاهش قد است. مقداری کاهش قد با افزایش سن طبیعی است، اما کاهش بیش از 8/3 سانتیمتر از قد می تواند از علائم هشدار دهنده پوکی استخوان باشد.

افراد مبتلا به پوکی استخوان به دلیل شکنندگی مهره‌ های ستون فقرات و شکستگی ‌های فشاری دچار کاهش قد می شوند.

• خمیدگی ستون فقرات

قوز بالای کمر ممکن است یکی دیگر از علائم هشدار دهنده پوکی استخوان باشد.

شکستگی های فشاری ممکن است باعث تغییر ساختاری مهره های فوقانی پشت و در نتیجه خمیدگی آن شود. اگرچه قوز در بین افراد مبتلا به پوکی استخوان رایج است، اما می تواند نشانه ای از مشکلات پزشکی دیگر نیز باشد.

• درد ناگهانی کمر

درد ناگهانی و شدید در ناحیه کمر، به‌ویژه در قسمت میانی یا پایینی آن، معمولاً به دلیل شکستگی‌های فشاری ستون فقرات است. این درد ممکن است بدون دلیل مشخص یا با علت خفیفی بروز کند و نیاز به بررسی پزشکی داشته باشد.

• شکستگی استخوان در طول بارداری

از دست دادن مقداری از تراکم استخوان در دوران بارداری و شیردهی طبیعی است. با این حال، شکستگی واقعی استخوان غیرمعمول است و می تواند نشان دهنده نوع نادری از پوکی استخوان به نام استئوپروز مرتبط با بارداری و شیردهی (PLO) باشد.

اکثر افراد مبتلا به PLO، پیش از بارداری نمی دانند که به پوکی استخوان مبتلا هستند. شایع ترین محل شکستگی PLO، ستون فقرات است که ممکن است همراه با کمردرد شدید باشد.

• مشکلات گوارشی

مشکلات گوارشی می تواند علامت هشدار دهنده پوکی استخوان باشد. این علائم عبارتند از:

• کاهش اشتها؛
• احساس سیری سریع؛
• یبوست؛
• نفخ؛
• درد شکم.

زمانی که مهره های کمر در اثر پوکی استخوان می شکنند، فاصله طبیعی بین دنده ها و لگن کم می شود؛ و این کوچک شدن فضای شکم می تواند منجر به مشکلات گوارشی شود.

• مشکلات دندانی

مشکلات دندانی می تواند نشانه پوکی استخوان باشد. استخوان فک هم مانند سایر استخوان های بدن می تواند دچار کاهش تراکم شده و مشکلات زیر را ایجاد کند:

• لق شدن دندان ها؛
• گشاد شدن پروتزها؛
• تحلیل لثه.

اگر مشکلات دندانی جدیدی برای شما ایجاد شده، و عوامل خطر پوکی استخوان را دارید، با پزشک در مورد آن صحبت کنید.

آیا بیماری پوکی استخوان برگشت پذیر است؟

پوکی استخوان یک بیماری پیشرونده است، با گذر زمان می تواند تشدید شود و قابل برگشت به شرایط اولیه نیست. با این وجود، با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد و خطر شکستگی ها را کاهش داد.

تشخیص پوکی استخوان

تشخیص پوکی استخوان عموما از طریق اسکن تراکم استخوان (DEXA) انجام می شود. اندازه گیری امتیاز T در این اسکن به ما نشان می دهد که پوکی استخوان در کدام مرحله از بیماری قرار دارد.

مراحل پوکی استخوان

استخوان ها به آرامی و طی مراحل زیر تراکم خود را از دست می دهند:

• مرحله 1: در حدود 30 سالگی، تراکم استخوان به اوج خود می‌رسد و پس از آن به‌تدریج کاهش می‌یابد. در این مرحله، امتیاز T بین 1+ تا 1- خواهد بود.
• مرحله 2: در صورت کاهش تراکم استخوان ممکن است استئوپنی ایجاد شود. در این مرحله، امتیاز T بین 1- تا 5/2- خواهد بود.
• مرحله 3: با ادامه کاهش تراکم استخوان، مرحله پوکی استخوان شروع می شود. این مرحله، علائم بارزی ندارد، اما امتیاز T 5/2- یا کمتر خواهد بود.
• مرحله 4: در صورت پیشرفت شدیدتر، پوکی استخوان به مرحله شدیدتری می رسد. در این مرحله، احتمال شکستگی استخوان‌ها بسیار بیشتر است و امتیاز T به‌مراتب پایین‌تر از 5/2- خواهد بود.

بعد از تشخیص بیماری چه اتفاقی می افتد؟

پس از تشخیص پوکی استخوان، پزشک توصیه های درمانی را ارائه می دهد.

درمان‌ های پوکی استخوان شامل ترکیبی از داروها، ویتامین ‌ها و مکمل ‌ها، و همچنین اصلاح سبک زندگی، مانند ورزش‌ های مناسب برای پوکی استخوان، تغییر رژیم غذایی و غیره است.

جمع بندی

پوکی استخوان یک بیماری خاموش است که ممکن است سال‌ها بدون علامت مشخصی پیشرفت کند. آگاهی از علائم هشداردهنده اولیه می تواند به تشخیص زودهنگام و درمان سریع کمک کند.

اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، بهتر است با پزشک خود مشورت کرده و آزمایشات لازم را انجام دهید.