گرفتگی عضلات پا: دلایل، تشخیص و درمان

گرفتگی عضلات پا چیست؟

گرفتگی عضلات ‌پا عبارت است از انقباض ناگهانی، غیرارادی و دردناک عضلات پا. معمولا این مشکل فقط چند دقیقه و گاهی اوقات فقط چند ثانیه طول می‌کشد.

البته خیلی به ندرت ممکن است این مساله، بیشتر از 10 دقیقه به طول بیانجامد. گاهی اوقات درد ناشی از آن ممکن است آنقدر شدید باشد که فرد از خواب بیدار شده و تا 24 ساعت پس از آن نیز احساس درد را داشته ‌باشد.

در بسیاری از موارد، دلیل مشخصی برای گرفتگی عضلات پا وجود ندارد، اما گاهی اوقات، ممکن است به بیماری خاصی مانند دیابت یا بیماری عروق محیطی مربوط باشد.

با افزایش سن، بیشتر امکان دارد دچار گرفتگی عضلات شویم.

زنان باردار، نسبت به زنان دیگر، بیشتر دچار گرفتگی عضلات پا در طول شب می ‌شوند. تقریبا 40 درصد افرادی که دچار گرفتگی عضلات می ‌شوند، حداقل 3 بار در هفته آن را تجربه می‌کنند و در برخی موارد ممکن است این مشکل هر روز اتفاق بیفتد.

دلایل گرفتگی عضلات پا

1. دلایل ناشناخته

در اکثر مواقع، علت زمینه ای  برای گرفتگی عضلات پا وجود ندارد.

یک نظریه این است که وقتی عضلات برای مدت طولانی منقبض و جمع شوند، تحریک پذیر می شوند.  اگر این حالت تحریک ‌شدگی  بیشتر شود، عضله پا دچار اسپاسم (گرفتگی) خواهد شد.

این مساله بیشتر زمانی اتفاق می ‌افتد که خواب هستیم و در وضعیت طبیعی خواب، زانوهای ما کمی خم شده ‌اند (عضله ساق پا کوتاهتر شده). اینکه کشش کمک می کند تا مشکل حل شود، این تئوری را قانع کننده تر می کند.

• دلایل ثانویه

گاهی اوقات گرفتگی عضلات پا ممکن است به دلیل بیماری ‌های زمینه ای یا انجام فعالیت ‌هایی مانند موارد زیر اتفاق بیفتد:

• ورزش کردن: اگر عضلات برای مدت طولانی تحت تمرین یا فشار شدید باشند، دچار گرفتگی می ‌شوند.
• کم شدن آب بدن
• اسهال
• صافی کف پا
• جراحی بای ‌پس معده
• کم‌کاری تیروئید
• نارسایی مزمن کلیه
• مسمومیت ناشی از سرب
• خستگی عضلات
• مشکلات مربوط به اعصاب حرکتی
• بیماری ‌های مربوط به عروق محیطی
• بارداری، مخصوصا در مراحل پایانی آن
• دیابت نوع 2

تمرینات ورزشی زیر می تواند در کاهش گرفتگی و انقباض عضلات پا، موثر باشد:

تمرینات کششی

• پا را صاف کرده و مچ پا را به سمت سر بچرخانید. به این ترتیب، عضلات ساق پا کشش پیدا می‌کنند.
• برای چند دقیقه روی پنجه پا راه بروید
• به فاصله یک متری از دیوار بایستید. در حالی که پاها به حالت صاف روی زمین هستند، دستها را به دیوار تکیه داده و در حالی که بازوهایتان به سمت بیرون کشیده شده اند و بدون جدا شدن پاشنه پا از زمین، به سمت جلو خم شوید. حدود 10 ثانیه در این حالت بمانید و بعد به‌آرامی به حالت اول بازگردید. 5 تا 10 مرتبه این حرکت را تکرار کنید.

پیشگیری از گرفتگی عضلات پا

1) حمایت از انگشتان پا در حالت خوابیده:

• به پشت دراز بکشید و با استفاده از یک بالش یا کوسن، پاهای خود را بالا ببرید.
• به روی شکم دراز بکشید و پاهایتان را از انتهای تخت آویزان کنید.
• پتوها و ملافه ها را به صورت رها و آزاد بر روی بدنتان قرار دهید. تا پاها و انگشتانتان در هنگام خواب، به سمت پایین متمایل نشوند.

2) مایعات کافی بنوشید

 نوشیدن مقداری آب یا مایعات نیز می تواند در جلوگیری از گرفتگی عضلات موثر باشد.

3) ورزش کنید

انجام تمرینات ورزشی مناسب به ‌تدریج می ‌تواند به بهبود شما کمک کند.  البته نباید فعالیت بیش از حد یا طولانی مدت داشته باشید.

4) استفاده از کفش مناسب

افرادی که کف پاهایشان صاف است یا مشکلات ساختاری دیگری دارد، بیشتر از دیگران مستعد گرفتگی عضلات پا هستند. استفاده از کفش مناسب می ‌تواند در رفع این مشکل به آنها کمک کند.